โรคลักปิดลักเปิด

ทันตแพทย์หญิงกนกรัตน์  เศรษฐสถิตย์

             โรคที่มีเลือดออกตามไรฟัน  หรือโรคเหงือกอักเสบนั้นมีสาเหตุมาจากการขาดวิตามินซี  ซึ่งเป็นโรคที่มีการบันทึกไว้ตั้งแต่สมัยอียิปต์  กรีก  และโรมัน วิตามินซี  มีหน้าที่สำคัญในการสังเคราะห์คลอลาเจนที่เป็นสารโปรตีนยึดพยุงเซลล์ไว้ด้วยกัน  และช่วยให้ผนังเส้นเลือดฝอยแข็งแรงซึ่งมีผลต่อการสร้างเม็ดเลือด  มีผลต่อการดูดซึมของธาตุเหล็ก  นอกจากนี้วิตามินซียังช่วยในระบบการเผาผลาญต่างๆ  ของร่างกาย  รวมทั้งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระด้วย ดังนั้นวิตามินซีจึงมีความจำเป็นต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์มากโดยเฉพาะบทบาทสำคัญในการสังเคราะห์คลอลาเจน

             คลอลาเจนเป็นส่วนประกอบสำคัญของเนื้อเยื่อต่างๆ  เช่น  ผนังรอบเส้นเลือด  ผิวหนัง  และกระดูก  ดังนั้นหากการสังเคราะห์คลอลาเจนไม่ได้เกิดขึ้น หรือการเสื่อมสลายของคลอลาเจนเพิ่มมากขึ้นจะทำให้เกิดความผิดปกติต่างๆ  ขึ้น เช่น  ผนังเส้นเลือดเปราะแตกง่าย  เลือดออกง่าย  และทำให้มีเลือดออกตามไรฟัน

กลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคลักปิดลักเปิด

1.  เด็กเล็กที่หย่านมแม่  หรือไม่ได้รับนมแม่  แต่เลี้ยงดูด้วยนมข้นหวาน

2.  เด็กเล็กที่ให้น้ำข้าวใส่น้ำตาล  หรือได้รับนมวัวที่ไม่ได้เสริมวิตามิน นมยูเอสที  และไม่ได้รับประทานอาหารที่มีวิตามินซีรับประทานข้าวบด เพียงอย่างเดียวเท่านั้น

3.  เด็กโต  และผู้ใหญ่ที่แพ้น้ำผลไม้

4.  ผู้ป่วยติดสุรา  สูบบุหรี่

5.  ผู้ที่มีพฤติกรรมในการรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม

6.  ผู้ป่วยที่มีปัญหาทางจิตเวช

7.  ผู้ป่วยที่พิการทางสมองช่วยเหลือตัวเองไม่ได้

8.  ผู้ป่วยที่เป็นโรคมะเร็ง

ลักษณะอาการขาดวิตามินซี

ภาวะอาการขาดวิตามินซีจะมีลักษณะเฉพาะอยู่  4  อย่าง  คือ

1.  อาการเลือดออก

2.  มีตุ่มรอบขุมขน

3.  โรคคิดว่าตนป่วย  เช่น  อาการอ่อนเพลีย  ไม่มีแรง  ใจสั่น  หายใจไม่อิ่ม   มึนงง  ปวดศีรษะ  ท้องอืด  ปัสสาวะบ่อย

         4.มีอาการผิดปกติทางโลหิตวิทยา  มีรายงานว่าผู้ป่วยโรคลักปิดลักเปิด อาจเกิดภาวะเลือดจางได้ประมาณร้อยละ  80

ลักษณะอาการในช่องปากของโรคลักปิดลักเปิด

             ผู้ป่วยอาจมาด้วยอาการเจ็บในปากอย่างรุนแรง  มีอาการเหงือกอักเสบ  โดยมักเริ่มเป็นที่เหงือกสามเหลี่ยมระหว่างฟันและขอบเหงือก  มักเกิดกับเหงือกบริเวณซอกฟันมากกว่าเหงือกด้านแก้ม  หรือริมฝีปาก  แต่มักไม่พบในสันเหงือกที่ไร้ฟัน  เหงือกจะมีลักษณะบวม  เรียบ  กดนิ่ม  มีสีแดงคล้ำเพราะมีการคั่งของเลือด  มีเลือดออก-ตลอดเวลาหรือมีเลือดออกโดยมีสิ่งกระตุ้นเพียงเล็กน้อยเท่านั้น  หากปล่อยไว้อาการจะลุกลามจนเกิดการทำลายของกระดูกที่ล้อมรอบฟัน  และจะนำไปสู่การสูญเสียตามมาได้

ลักษณะอาการทางร่างกายของผู้ป่วยโรคลักปิดลักเปิด

             ในระยะแรกอาการจะไม่เด่นชัด  ผู้ป่วยอาจจะมีอาการอ่อนเพลีย  เหนื่อยน้ำหนักลด  มีอาการปวดตามกล้ามเนื้อ  หรือข้อ  ในระยะต่อมาผู้ป่วยจึงจะมีอาการเด่นชัดเฉพาะโรคนี้  เช่น  มีจุดเลือดออก  เลือดออกในข้อ  มีความผิดปกติของเส้นผมและขน  เลือดออกที่เหงือก  มีการหายของแผลช้า  และกระดูกหักง่าย

วิธีการรักษาโรคลักปิดลักเปิด

1.  ทันตแพทย์จะให้วิตามินซี  โดยทั่วไปมักจะให้โดยวิธีการรับประทาน   ขนาดของวิตามินซีที่ให้มักจะอยู่ในเกณฑ์  5-10  เท่าของวิตามินซีที่ควรได้รับ ในแต่ละวัน

2.  ให้คำแนะนำในเรื่องการรับประทานอาหารให้ครบห้าหมู่โดยเฉพาะอาหาร ที่มีวิตามินซี

3.  แนะนำการดูแลอนามัยในช่องปาก

ถึงแม้ว่าโรคลักปิดลักเปิด  หรือโรคเหงือกอักเสบสาเหตุมาจากการ ขาดวิตามินซีจะเป็นโรคที่พบได้น้อยในปัจจุบัน  เนื่องจากวิตามินซี เป็นสารอาหาร ที่พบมากในผัก  ผลไม้  ที่หาได้ง่ายก็ตาม  แต่ก็ยังมีบุคคลที่มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดโรคลักปิดลักเปิดดังที่ได้กล่าวมาแล้ว  ดังนั้นทุกท่านควรจะต้องตระหนักถึงภาวะ และอาการของโรคที่เกิดขึ้นอย่างจริงจัง  ซึ่งถ้าหากมีการละเลยไม่สนใจเท่าที่ควร  หรือไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง  ถูกวิธี  และรวดเร็วทันเหตุการณ์  ก็อาจจะเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

……………………………………………